بررسی تنوع ژنتیکی برخی نمونه های زعفران ایران با استفاده از نشانگرهای ملکولی rapd و issr

زعفران یکی از با ارزش ترین گیاهان دارویی و ادویه ای در جهان است. با وجود قدمت کشت طولانی این گیاه در کشور، مطالعات اصلاحی محدودی به واسطه تولیدمثل غیرجنسی این گیاه انجام شده است. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرم پلاسم زعفران ایران، 65 نمونه مختلف زعفران از نواحی عمده کشت در خراسان شامل تربت حیدریه، گناباد، مه ولات، قائنات و فردوس جمع آوری و از طریق نشانگرهای مولکولی مورد مطالعه قرار گرفت. آغازگرهای rapd و issr به کار رفته به ترتیب 43 و 122 مکان نشانگری و در مجموع 165 مکان نشانگری چندشکل با میانگین 5/7 نشانگر به ازای هر آغازگر تولید نمودند. شاخص تنوع در دامنه 7/0 تا 36/0 با میانگین 23/0 به دست آمد. همچنین شاخص نشانگری با میانگین 16/0 در دامنه 7/0 تا 24/0 متغیر بود. نمونه های مربوط به نواحی قائنات و مه ولات به ترتیب دارای بیشترین (03/83 درصد) و کمترین (73/52 درصد) چندشکلی بودند. گروه بندی نمونه های زعفران مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشه ای نشان داد که چهار گروه متمایز حاصل با محل های جمع آوری آن ها مطابقت کمی داشتند، درحالی که گروه بندی مولکولی مناطق کشت زعفران تطابق نسبتاً مناسبی با فواصل جغرافیایی مربوطه داشت. به طورکلی، نتایج تجزیه مولکولی در این مطالعه حاکی از وجود تنوع ژنتیکی در بین نمونه های زعفران ایران بود. از این رو، امید می رود از طریق گزینش کلون های برتر، پیشرفت هایی از نظر بهبود عملکرد کمی و کیفی زعفران حاصل شود.